Նա ապացուցեց, որ բարդը և խորը նույնպես կարող է դառնալ մասսայական02.23.2016
Անցյալ շաբաթ կյանքից հեռացան երկու մարդ, ովքեր շատ ուժեղ ազդեցություն են թողել մեր աշխարհի վրա: Նելլ Հարփեր Լին և Ումբերտո Էկոն: Մահացան նույն օրը: Լին իր հայրենի քաղաքում՝ Ալաբամայի նահանգի Մոնրովիլ քաղաքում, առավոտյան՝ քնի մեջ: Էկոն՝ Միլանում՝ երեկոյան: Երկուսն էլ 9-րրդ տասնամյակի մեջ էին: Այդ մասին «tvkultura.ru»-ի տեղեկատվությունը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
Նելլ Հարփեր Լին, կարելի է ասել մեկ գրքի հեղինակ է: 1960 թ.-ից հետո երբ հրապարակվեց այս տիկնոջ «Սպանել Ծաղրասարյակին» վեպը, նա դեռ ընդամենը մի քանի էսսեի հեղինակ էր: Նրա երկրորդ գիրքը՝ «Գնա և նշանակիր պահակին» վեպը լույս տեսավ ընդամենը մեկ տարի առաջ, որը, սակայն, հեղինակը գրել էր մինչև «Ծաղրասարյակը»: Նա խուսափում էր հանրային լինել, լռակյաց էր, պնդում էր, որ երբեք հաշվարկ չի արել հաջողության հասնելու վրա և, իր ասելով՝ «հույս է ունեցել բարեգութ և արագ մահվան արժանանալ քննադատների ձեռքերում»:
Ումբերտո Էկոն չի կարելի ասել, որ գրող է դարձել օրինաչափորեն: Նրան հռչակ բերած առաջին վեպը՝ «Վարդի անունը», նա հրատարակել է, երբ 48 տարեկան էր և ասում էր, որ չի պատրաստվել ստեղծագործել ընդհանրապես, որ իրեն միանգամայն բավարարել է գիտական գործունեությունը՝ որպես բանասեր, միջին դարերի մասնագետ: Նույնիսկ նրա վերնագրերը ուսուցողական են՝ «Լրիվ ետ», «Հորինիր քո համար թշնամի»: Համացանցում նրա երկրպագուներից մեկը գրել է. «Ժամանակն է, արդեն, ինչ-որ կերպ ապրել նաև առանց նրա վերահսկողության»:
Մի անգամ ամերիկացի հրատարակիչը Ումբերտոյին ասել է. «Դուք չափազանց բարդ եք մեր լսարանի համար, Ձեզ ոչ մեկը չի հասկանում և չի գնի»: Էկոն համաձայնում է փոքր հոնորարի, միայն թե ԱՄՆ-ում հրապարակի առաջին վեպը՝ «Վարդի անունը»: Շուտով նա գրքի հրատարակումից հետո սկսեց ստանալ հիացական նամակներ նույնիսկ ԱՄՆ-ի Միջին Արևմուտքի կովբոյներից: «Պարզապես մարդիկ սիրում են խոնարհեցնել բարդ տեքստերը, ինչպես անմատչելի լեռների բարձունքները»,- ասում էր Ումբերտո Էկոն:
«Ումբերտո Էկոն իրոք 20-րդ դարի համար հազվադեպ անհատականություն էր, որովհետև այդ անհատականությունը բացարձակ բազմակողմանի է և հազվադեպ այն իմաստով, որ այդ մարդը սարսափելի 20-րդ դարում զբաղվում էր հարմոնիայի փնտրտուքով, այն բանի, ինչը մարդկային գոյության հիմքն էր՝ աշխարհի հետ մարդու հարմոնիան»,- ասել է ռուս մշակութաբան Վիկտորիա Մարկովան:
Վեպը ծնվում է կերպարից, կարծում էր Էկոն: Բենեդիկտյանների մենաստանում գրքեր հավաքելը, որտեղ նա եղել էր ինչ-որ ժամանակ, դարձավ նրա «Վարդի անունը« վեպի խորհրդավոր գրադարանի նախատիպը: Իսկ Երկիր մոլորակի պտույտները փորձարարական նպատակներով ցուցադրող սարքը նրան հուշեց գրելու «Ֆուկոյի ճոճանակը»: Իսկ 17-րդ դարի գիտնակաների աշխարհագրական լայնությունը գտնելու եղանակի բազմամյա որոնումները դարձան «Նախօրեի կղզին» գրքի հիմքը:
Անցյալ շաբաթ կյանքից հեռացան երկու մարդ, ովքեր շատ ուժեղ ազդեցություն են թողել մեր աշխարհի վրա: Նելլ Հարփեր Լին և Ումբերտո Էկոն: Մահացան նույն օրը: Լին իր հայրենի քաղաքում՝ Ալաբամայի նահանգի Մոնրովիլ քաղաքում, առավոտյան՝ քնի մեջ: Էկոն՝ Միլանում՝ երեկոյան: Երկուսն էլ 9-րրդ տասնամյակի մեջ էին: Այդ մասին «tvkultura.ru»-ի տեղեկատվությունը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
Նելլ Հարփեր Լին, կարելի է ասել մեկ գրքի հեղինակ է: 1960 թ.-ից հետո երբ հրապարակվեց այս տիկնոջ «Սպանել Ծաղրասարյակին» վեպը, նա դեռ ընդամենը մի քանի էսսեի հեղինակ էր: Նրա երկրորդ գիրքը՝ «Գնա և նշանակիր պահակին» վեպը լույս տեսավ ընդամենը մեկ տարի առաջ, որը, սակայն, հեղինակը գրել էր մինչև «Ծաղրասարյակը»: Նա խուսափում էր հանրային լինել, լռակյաց էր, պնդում էր, որ երբեք հաշվարկ չի արել հաջողության հասնելու վրա և, իր ասելով՝ «հույս է ունեցել բարեգութ և արագ մահվան արժանանալ քննադատների ձեռքերում»:
Ումբերտո Էկոն չի կարելի ասել, որ գրող է դարձել օրինաչափորեն: Նրան հռչակ բերած առաջին վեպը՝ «Վարդի անունը», նա հրատարակել է, երբ 48 տարեկան էր և ասում էր, որ չի պատրաստվել ստեղծագործել ընդհանրապես, որ իրեն միանգամայն բավարարել է գիտական գործունեությունը՝ որպես բանասեր, միջին դարերի մասնագետ: Նույնիսկ նրա վերնագրերը ուսուցողական են՝ «Լրիվ ետ», «Հորինիր քո համար թշնամի»: Համացանցում նրա երկրպագուներից մեկը գրել է. «Ժամանակն է, արդեն, ինչ-որ կերպ ապրել նաև առանց նրա վերահսկողության»:
Մի անգամ ամերիկացի հրատարակիչը Ումբերտոյին ասել է. «Դուք չափազանց բարդ եք մեր լսարանի համար, Ձեզ ոչ մեկը չի հասկանում և չի գնի»: Էկոն համաձայնում է փոքր հոնորարի, միայն թե ԱՄՆ-ում հրապարակի առաջին վեպը՝ «Վարդի անունը»: Շուտով նա գրքի հրատարակումից հետո սկսեց ստանալ հիացական նամակներ նույնիսկ ԱՄՆ-ի Միջին Արևմուտքի կովբոյներից: «Պարզապես մարդիկ սիրում են խոնարհեցնել բարդ տեքստերը, ինչպես անմատչելի լեռների բարձունքները»,- ասում էր Ումբերտո Էկոն:
«Ումբերտո Էկոն իրոք 20-րդ դարի համար հազվադեպ անհատականություն էր, որովհետև այդ անհատականությունը բացարձակ բազմակողմանի է և հազվադեպ այն իմաստով, որ այդ մարդը սարսափելի 20-րդ դարում զբաղվում էր հարմոնիայի փնտրտուքով, այն բանի, ինչը մարդկային գոյության հիմքն էր՝ աշխարհի հետ մարդու հարմոնիան»,- ասել է ռուս մշակութաբան Վիկտորիա Մարկովան:
Վեպը ծնվում է կերպարից, կարծում էր Էկոն: Բենեդիկտյանների մենաստանում գրքեր հավաքելը, որտեղ նա եղել էր ինչ-որ ժամանակ, դարձավ նրա «Վարդի անունը« վեպի խորհրդավոր գրադարանի նախատիպը: Իսկ Երկիր մոլորակի պտույտները փորձարարական նպատակներով ցուցադրող սարքը նրան հուշեց գրելու «Ֆուկոյի ճոճանակը»: Իսկ 17-րդ դարի գիտնակաների աշխարհագրական լայնությունը գտնելու եղանակի բազմամյա որոնումները դարձան «Նախօրեի կղզին» գրքի հիմքը: