Պատմություններ, որոնք կարող են տեղի ունենալ ցանկացած երկրում04.06.2017
Իրանական կինոն շատերն ընկալում են որպես բավականին փակ, զուգահեռ աշխարհ, որի մասին մեզ շատ քիչ բան է հայտնի: Այնինչ Իրանն ունի հզոր կինոդպրոց, որի տարիքն արդեն բոլորում է իր մեկդարյա զարգացման փուլը: Այդ մասին «dp.ru» կայքի յուրահատուկ հիշեցումը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
1990-ական թվականները կարելի համարել իրանական նոր կինոյի ի հայտ գալու շրջափուլի սկզբնավորման ժամանակաշրջան, որը հնարավոր դարձավ հայրենական կինոյի և եվրոպական լավագույն ֆիլմարտադրության ավանդների միավորման արդյունքում: Այսօր արդեն մասնագիտական շրջանակներում խոսք է գնում իրանյան կինոյում արձանագրվող «նոր երկրորդ ալիքի» մասին, որի լավագույ ներկայացուցիչներից է Ասհար Ֆարհադին, որի 2011թ.-ին նկարահանած «Նադերի և Սիմինի ամուսնալուծությունը» ֆիլմը դարձավ Բեռլինի 61-րդ միջազգային կինոփառատոնի գլխավոր իրադարձությունը:
Ֆարհադիի ռեժիսուրան բավականին տարբերվում է իր գործընկերների սկզբունքներից: Նրա ֆիլմերի դրամատուրգիական կառուցվածքը հասկանալի է բոլոր երկրների հանդիսատեսներին: Այսինքն նա նկարահանում է այնպիսի պատմություններ, որոնք կարող են տեղի ունենալ ցանկացած մեկ այլ երկրում նույնպես:
Կինոռեժիսորի նոր ֆիլմում այս ունիվերսալությունը ուժգնացել է նաև այն հանգամանքով, որ հերոսներն ազատ ժամանակ խաղում են ինքնագործ թատրոնում, որտեղ բեմադրում են Արթուր Միլլերի « Շրջիկ առևտրականի մահը» պիեսը: Եվ եթե հանդիսատեսը հիշի այդ ստեղծագործության սյուժեն, ապա անմիջապես կհասկանա, որ ֆիլմի հերոսների անձնական կյանքում, ինչ-որ մի մոգական ուժի ազդեցությամբ, կրկնվում է այդ պիեսի հիմնական բարոյական կոնֆլիկտը: Սակայն առանց պիեսի սյուժեի իմացության էլ եղած խորհրդանշանները քիչ չեն հեղինակի ասելիքը հասկանալու համար:
Թեհրանում ապրող երիտասարդ մի զույգ, Էմադը և Ռանան, հասարակական խավերից այն մեկի ներկայացուցիչն են, որոնց մենք անվանում ենք մտավորական, ավանդույթներով ապրող մեծամասնության մեջ գոյություն ունեցող լուսավորյալ փոքրամասնություն: Նրանք ստիպված են պահպանել պայմանականություններ, որոնք, հաճախ, նույնիսկ հակասում են կյանքի մի այնպիսի պարզ տրամաբանությանը ինչպիսին է, օրինակ, Միլլերի պիեսի բեմադրությունը իրանական թատրոնում:
Սակայն հիմնական կոնֆլիկտը, որը դիտարկում է Ֆարհադին, դա մարդու մեջ տիպական բռնության բնույթի ուսումնասիրությունն է: Այդ առումով, իհարկե, ֆիլմը մոտենում է Միխայիլ Հանեկեի եվրոպական հոգեբանական կինոյին: Դրամատիկական առումով առավել հետաքրքիրն այն է, թե ինչպես է մշակույթ և լուսավորություն ներկայացնող հերոսը (Նա գրականության ուսուցիչ է) անընդհատ երկմտում բնազդի և մշակույթի, ի ծնե եղածի և ձեռքբերովիի միջև:
Ֆիլմի ինչ-որ պահերի, որոնք ամենաազդեցիկներն են, մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են մարդու մեջ ուղղակի հակամարտում երկու տարերքներ՝ մշակույթը և պահպանողականությունը, մշակույթը և բռնությունը:
Իրանական կինոն շատերն ընկալում են որպես բավականին փակ, զուգահեռ աշխարհ, որի մասին մեզ շատ քիչ բան է հայտնի: Այնինչ Իրանն ունի հզոր կինոդպրոց, որի տարիքն արդեն բոլորում է իր մեկդարյա զարգացման փուլը: Այդ մասին «dp.ru» կայքի յուրահատուկ հիշեցումը փոխանցում է «taglur.am»-ը:
1990-ական թվականները կարելի համարել իրանական նոր կինոյի ի հայտ գալու շրջափուլի սկզբնավորման ժամանակաշրջան, որը հնարավոր դարձավ հայրենական կինոյի և եվրոպական լավագույն ֆիլմարտադրության ավանդների միավորման արդյունքում: Այսօր արդեն մասնագիտական շրջանակներում խոսք է գնում իրանյան կինոյում արձանագրվող «նոր երկրորդ ալիքի» մասին, որի լավագույ ներկայացուցիչներից է Ասհար Ֆարհադին, որի 2011թ.-ին նկարահանած «Նադերի և Սիմինի ամուսնալուծությունը» ֆիլմը դարձավ Բեռլինի 61-րդ միջազգային կինոփառատոնի գլխավոր իրադարձությունը:
Ֆարհադիի ռեժիսուրան բավականին տարբերվում է իր գործընկերների սկզբունքներից: Նրա ֆիլմերի դրամատուրգիական կառուցվածքը հասկանալի է բոլոր երկրների հանդիսատեսներին: Այսինքն նա նկարահանում է այնպիսի պատմություններ, որոնք կարող են տեղի ունենալ ցանկացած մեկ այլ երկրում նույնպես:
Կինոռեժիսորի նոր ֆիլմում այս ունիվերսալությունը ուժգնացել է նաև այն հանգամանքով, որ հերոսներն ազատ ժամանակ խաղում են ինքնագործ թատրոնում, որտեղ բեմադրում են Արթուր Միլլերի « Շրջիկ առևտրականի մահը» պիեսը: Եվ եթե հանդիսատեսը հիշի այդ ստեղծագործության սյուժեն, ապա անմիջապես կհասկանա, որ ֆիլմի հերոսների անձնական կյանքում, ինչ-որ մի մոգական ուժի ազդեցությամբ, կրկնվում է այդ պիեսի հիմնական բարոյական կոնֆլիկտը: Սակայն առանց պիեսի սյուժեի իմացության էլ եղած խորհրդանշանները քիչ չեն հեղինակի ասելիքը հասկանալու համար:
Թեհրանում ապրող երիտասարդ մի զույգ, Էմադը և Ռանան, հասարակական խավերից այն մեկի ներկայացուցիչն են, որոնց մենք անվանում ենք մտավորական, ավանդույթներով ապրող մեծամասնության մեջ գոյություն ունեցող լուսավորյալ փոքրամասնություն: Նրանք ստիպված են պահպանել պայմանականություններ, որոնք, հաճախ, նույնիսկ հակասում են կյանքի մի այնպիսի պարզ տրամաբանությանը ինչպիսին է, օրինակ, Միլլերի պիեսի բեմադրությունը իրանական թատրոնում:
Սակայն հիմնական կոնֆլիկտը, որը դիտարկում է Ֆարհադին, դա մարդու մեջ տիպական բռնության բնույթի ուսումնասիրությունն է: Այդ առումով, իհարկե, ֆիլմը մոտենում է Միխայիլ Հանեկեի եվրոպական հոգեբանական կինոյին: Դրամատիկական առումով առավել հետաքրքիրն այն է, թե ինչպես է մշակույթ և լուսավորություն ներկայացնող հերոսը (Նա գրականության ուսուցիչ է) անընդհատ երկմտում բնազդի և մշակույթի, ի ծնե եղածի և ձեռքբերովիի միջև:
Ֆիլմի ինչ-որ պահերի, որոնք ամենաազդեցիկներն են, մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են մարդու մեջ ուղղակի հակամարտում երկու տարերքներ՝ մշակույթը և պահպանողականությունը, մշակույթը և բռնությունը:
.jpg)
