Ըստ նրա, մեր օրերում թատրոնը դարձել է մարդու բնույթի դատախազը02.10.2014
Օրերս Ռուսաստանի ժողովրդական արտիստ Սերգեյ Յուրսկին Սանկտ-Պետերբուրգի «Բալթյան տուն» թատրոնում ցուցադրեց իր իսկ բեմադրած «Թռիչքներ հրեշտակի հետ» ներկայացումը, որը պատմություն է նկարիչ Մարկ Շագալի մասին:
Այս ներկայացումն ստեղծվել է տարբեր թատրոնների կոլեկտիվների մասնակցությամբ: Ինքը՝ Յուրսկին բեմադրության մեջ մարմնավորում է մի քանի կերպարներ: Հարցազրույցում նշանավոր դերասանը պատմում է իր ներկայացման պատմական հերոսների և այն ռեժիսուրայի մասին, որն իրականացրել է ինքը՝ միաժամանակ լինելով նաև դերասանի կարգավիճակում:
- Դուք հանուն «Թռիչքներ հրեշտակի հետ» ներկայացման հրաժարվել եք մի քանի նախագծերից:
- Ես ձեռնպահ կմնայի պաթոսից: Կասեմ միայն, որ հսկայական պատասխանատվություն եմ զգում իմ հարազատ Լենինգրադի առջև, չէ՞ որ այն Պետերբուրգն է: Բերելով այստեղ ներկայացում, ես պարտավորված եմ զգում ներկայացնել հանդիսատեսին ինչ-որ նոր և, միաժամանակ, ստուգված բան:
Երբ Մոսսովետի անվան թատրոնում(ես այս թատերախմբի կազմում եմ ընդգրկված) մտահղացա այս ներկայացումը ես համախոհներ չգտա: Ստիպված էի օգնություն փնտրել այլ տեղերում: Ինչպես ասում են, օդում կախված նախագիծը կյանքի կոչելու համար արձագանքեցին Երմոլովայի անվան թատրոնում և պրոդյուսեր Լեոնիդ Ռոբերմանը, ում հետ ես ծանոթ եմ վաղուցվանից: Սա «հավաքական» նախագծի իմ առաջին փորձառությունը չէ:
- Դուք բազմիցս եք խաղացել հայտնի մարդկանց դերեր: Ցանկանու՞մ էիք Շագալի կերպարին հավաստիություն հաղորդել, թե դա առավել շատ երևակայություն է:
- Դա երևակայություն է՝ առանց պատմական հավաստիության հավակնությունների: Առավել ևս, որ ամբողջ ներկայացումը անուրջներ է, մահից առաջ ի հայտ եկող տեսիլքներ: Շատ ծեր մարդը ինքն իրեն է տեսնում սկսած մանկական տարիներից՝ առջևում ունենալով դարի հեռանկարը: Ուսումնասիրե՞լ եմ արդյոք Շագալին: Ոչ: Հետաքրքրվե՞լ եմ արդյոք: Այո, անշուշտ: Նրա գիրքն եմ կարդացել: Սակայն, դա ավելի շատ արել եմ երևակայությանս օժանդակելու նպատակով:
Այո, ես իրոք շատ պատմական կերպարներ եմ խաղացել: Վերջին տարիների դերերից դա Ցիոլկովսկին է՝ «Կորոլյով» կինոնկարում և Պաստերնակը՝ «Ֆուրցևա» սերիալում: Սակայն դրանք եղել են դրվագային դերեր, որոնք չեն որոշել ստեղծագործության էությունը: Թատրոնում խաղացել եմ Մոլիերին, Հենրիխ 4-րդ թագավորին, Եզոպոսին, Բրեխտի «Արթուր Ուիի կարիերան» ներկայացման մեջ՝ Ջուզեպե Ջիվոլիին, որի նախատիպը եղել է Գեբելսը: Սրա հետ կապված պետք է հիշեմ «ժողովուրդների հորը», որի կերպարն սկզբում ստեղծեցի Իոն Դրուցեի «Ընթրիք ընկեր Ստալինի մոտ» ներկայացման մեջ, իսկ հետո 4 սերիանոց «Ընկեր Ստալին» ֆիլմում, որը ցուցադրել են «НТВ» հեռուստաալիքով:
Իմ համար Ստալինի և Շագալի պատմությունները իրար հակադարձ են: Իշխանության, քաղաքական հզորության մարմնացում և կերպար, որը բացարձակ հեռու է իշխանությունից և քաղաքականությունից: Շագալի մեջ ինձ գրավում է նրա միայնությունը: Նա միայնակ նկարիչ էր: Նա չէր պատկանում որևէ միավորման և դպրոցի, նա, ավելի խիստ ասած, չուներ ուսուցիչներ և աշակերտներ: Սակայն նկարիչը հասավ այն բանին, որ նա իր մասշտաբներով դարձավ համեմատելի քաղաքական գործիչների հետ:
Մեր օրերում, երբ անհատի հաստատման մեջ իրենց ազդեցություններն են թողնում զանազան հասարակական կառույցներ, կուսակցություններ, մի խոսքով շեշտվում է մեծամասնության խրախուսանքը, օգտակար է հիշել Շագալին, ով իր կյանքով հիշեցնում է, որ «յուրաքանչյուրը մահանում է միայնակ»: Սակայն մեր օրերում, երբ թատրոնը ավելի շուտ դարձել է մարդու բնույթի դատախազը, Շագալը, իր ճակատագրի ողբերգականությամբ հանդերձ, կյանքը հաստատող կերպար է:
- Եթե շագալը Ձեզ չի հետաքրքրել որպես պատմական դեմք, ապա ի՞նչն է դարձել որոշիչը պիեսի ընտրության մեջ: Ընդհանրապես, ինչ սկզբունքով եք Դուք ընտրում նյութը:
- Ինձ շատ դուր եկավ Զինովի Սագալովի պիեսը: Ճիշտ է թատրոնը վերամշակեց այն, պատրաստեց իր սեփական բեմական կոմպոզիցիան: Ես ինչ-որ պատճառով առանձնացրի այդ պիեսը այն ամենից, ինչ անցել էր աչքերիս առջևով, իսկ ժամանակակից թատերգություն ես կարդացել ու կարդում եմ շատ: Կերպարները, շարադրելու եղանակը, այդ ստեղծագործության մեջ թաքնված ինչ-որ ռիսկ՝ այդ ամենը իմ ճաշակով էին: Աավել ևս, որ պիեսը չափածո է և ինչպիսի հիանալի բանաստեղծություններ կան այնտեղ:
Ինչ վերաբերում է իմ «նյութին», ապա ես կասեի այսպես. Փնտրում եմ արտասուքի և աբսուրդի համադրություն: Հուզել այսօրվա հանդիսատեսին շատ դժվար է: Չէ՞ որ նա այսօր հիպնոսացած է զանգվածային տեղեկատվության հոսքից, ամեն ինչի մարազմատիկ բազմազանությամբ, ինչը արվեստը վերածում է մենյուի:
Ի՞նչ այլ եղանակով թափանցել մարդու ներքնաշխարհ, եթե ոչ կատակերգությամբ, իսկ ավելի ճիշտ՝ աբսուրդի միջոցով: Անցումների անսպասելիությունը, պարադոքսները, անհամատեղելի իրերի համատեղումը մարդուն դուրս են բերում իր համար սովորական ռիթմից: Այդպիսի հեղինակները ինձ միշտ ուղեկցել են՝ սկսած Իոնեսկոյից (և նույնիսկ դրանից առաջ, ասենք, եղել է Գոգոլը, ով իր մեթոդներով, իհարկե, աբսուրդիստ է) և վերջացրած իմ երկրորդ «ես»-ով, ում անունն է Իգոր Վացետիս:
- Իսկ ինչու՞ եք Դուք պիեսները գրել այդ կեղծանվամբ:
- Որովհետև Իգոր Վացետիսը դա ես եմ, և, միաժամանակ, ոչ բոլորովին եմ ես: Նրա «Պրովակացիա», «Պոլոնեզ», «Նախաբաղնիք» պիեսները գրվել են այլ մտածողությամբ, իրերի նկատմամբ այլ հայացք ունեցող մարդու կողմից:
- Այլ կերպ ասած, դա ինչ-որ աստիճանում Ձեր դե՞րն է:
- Անշուշտ: Քանի որ իմ դերասանական ճակատագիրը երջանիկ է եղել: Հասարակությունն ինձ երկար ժամանակ չէր ընդունում որպես ռեժիսորի և, հավանաբար, որպես գրողի: Այդ իսկ պատճառով իմ գրական ստեղծագործությունը, որն իբր թե բեկվել է այլ մարդու միջով,դարձել է դերասանական գործ: Սկզբում ես թաքնվում է ամենայն լրջությամբ: Սակայն «Իգոր Վացետիսի թատրոնը» գրքում ես արդեն գործում էի բաց՝ գրքի կազմին իմ ազգանունը դնելով, թեև գրքում ներկայացվում էր «ռուսաստանցի լրագրող Իգոր Վացետիսի կենսագրությունը»:
- Ձեր վաղ շրջանի դերերը կինոյում ընկալվում էին էքսցենտրիկության հարթության մեջ: Այսինքն, Դուք հենց սկզբից աբսուրդի հակու՞մ ունեիք:
- Այդպես էլ կա: Ես դերասանական ուղիս սկսել եմ որպես մաքուր կատակերգակ: Ի բարեբախտություն ինձ, իմ էքսցենտրիկ ազդակները համընկնում էին այն ռեժիսորին, ում հետ աշխատում էի՝ հենց նույն Գեորգի Ալեքսանդրովիչ Տովստոնոգովին, ով որպես ռեժիսոր շատ ավելի բազմակողմանի էր, քան այդ ներկայացվում է գրականության մեջ: Կոմիկական դերերի հանգույցը վրաս՝ ինձ նշանակել Չացկու դերում, խոսում է հենց իր՝ Տովստոնոգովի պարադոքսայինության, նրա ստանդարտից դուրս լինելու մասին:
- Դուք հաճախ եք հանդես գալիս Ձեր իսկ բեմադրած ներկայացումներում: Ինչպե՞ս Դուք հասաք ինքնառեժիսուրային:
- Ինքնառեժիսուրան իմ կյանքում շատ երկար ճանապարհ է: Այն սկսվել է իմ համերգային ծրագրերով՝ դեռևս 1960-ականներին: Բայց Տովստոնոգովը ասաց. «Ասացեք ցանկացած պիես, և ես այն անմիջապես կընդգրկեմ խաղացանկի պլանում»: Եվ ես տվեցի բուլգակովյան «Կեղծավորների ճորտությունը» : Ես եմ նաև «Մոլիեր» վերնագրով ներկայացման ռեժիսորը և, միաժամանակ, գլխավոր դերակատարը:
- Ո՞ւմ հայացքներն են Ձեր համար առավել կարևոր, սովորական հանդիսականների, թե՞ քննադտների, իսկ գուցե և Ձեր կնոջ և մշտական խաղընկերուհու՞, Նատալյա Տենյակովայի՞:
- Նատալյա Տենյակովայի, իմ կյանքի մեծ մասի ուղեկցի կարծիքն իմ համար շատ կարևոր է : Բայց դա հենց միայն կարծիք է, հայացք, որը չի վերաճում քննարկման: Ասենք և նրան, եթե խաղում է նույն ներկայացման մեջ, լիարժեք գնահատականի համար անհրաժեշտ է անջատվել գործողությունից, ինչպես այս պարագայում պետք է ասել՝ կողքից նետված հայացքի համար:
Ես հենց այնպես չեմ մանրակրկիտ ձևով ընտրում այն դերասաններին, ում հետ պիտի բեմադրեմ ներկայացումը և խաղամ: Չէ՞ որ մենք ընկերներ-համախոհներ պետք է լինենք՝ «դերասանների արհեստանոց»: Եվ ես ցանկանում եմ իմանալ, որ երբ գա ժամանակը և պետք լինի անկեղծ ասելու. «Տղաներ ներկայացումն այլևս չի ստացվում, պետք է ցրվել»,- նրանք չեն վիրավորվի և կհասկանան:
Իմ որոնումների մեջ, թե ինչպե՞ս դերասանը գոյատևի ներկայացման մեջ, ինձ սատարել են մեծ և անտեսանելի ուսուցիչներ: Ահա մեր թատերական աստվածը՝ Ստանիսլավսկին, մեծ դերասանը և մեծ ռեժիսորը, որքան գիտեմ չէր սիրում խաղալ սեփական ներկայացումներում: Այդ համատեղումը շատ վտանգավոր է: Միխաիլ Չեխովը գտնում էր, որ դերասանը, որը ձգտում է լինել արվեստագետ, պետք է կարողանա իրեն տեսնել կողքից, ասես երկու մասի բաժանվի: Չեխովը ինձ հաստատել է գործուն գոյատևման վաղնջական ձգտման մեջ:
- Ի՞նչ զգացողություններով եք ժամանում Պետերբուրգ, որտեղից ժամանակին Դուք ստիպված էիք հեռանալ:
- Ես շատ երկար ու դժվար տեղափոխվեցի Մոսկվա: Այնտեղ ես ապրելու տեղ չունեի: Մոսկվան ինձ չէր ընդունում և տեղափոխությունը ձգձգվում էր, կարելի է ասել մի քանի տարի: Լենինգրադից և Մեծ դրամատիկական թատրոնից (БДТ) հեռանալը, որին ես ծառայեցի 20 տարի, ծանր հարված էր և միաժամանակ վերականգնում:
Իմ բախտը բերեց: Այդ թատրոնում իմ ժամանակաշրջանը համընկավ Տովստոնոգովի ոսկե ժամանակաշրջանին: Բայց հետո, անկեղծորեն կասեմ, այնքան էր ինքնավստահ դարձել իր ազդեցիկության մեջ (որն, անշուշտ շատ մեծ էր), որ սկսեց լճանալ: Որպեսզի ազդեցիկ լինես պետք է քաշես: Չպետք է լինի այսպես՝ ես ազդեցություն եմ թողնում, իսկ իմ վրա ոչ ոք չի ազդում: Եվ տեղափոխությունը Մոսկվա, մայրաքաղաքի թատրոնի բացահայտումը նոր աշխարհի բացահայտման վերածվեց:
Հիմա Պետերբուրգ ժամանելս առաջացնում է բանաստեղծական զգացմունքներ, կարոտ: Բայց սա բոլորովին այլ քաղաք է: Նույնիսկ այն, որ իմ հարազատ փողոցներն այլ անուն ունեն, շատ բան է ասում: Եվ իմ թատրոնն է այլ, թեև անվանումը կրկին կազմված է երեք տառերից՝ БДТ:
- Իսկ դուք հետևու՞մ եք, թե ի՞նչ է այնտեղ կատարվում:
- Ոչ: Թե այնտեղ այժմ ի՞նչ է կատարվում, ես չգիտեմ: Անդրեյ Մոգուչին եղել է իմ համերգին: Մենք ծանոթացանք: Այնպես է ստացվել, որ ես նրա ներկայացումները չեմ դիտել: Բայց ես ենթադրում եմ, որ հիմա БДТ-ն բոլորովին այլ թատրոն է, որը տրամաբանական է: Չէ՞ որ ամեն ինչ փոխվում է: Ես էլ եմ շատ փոխվել:
(Աղբյուրը՝ «izvestia.ru»)
Օրերս Ռուսաստանի ժողովրդական արտիստ Սերգեյ Յուրսկին Սանկտ-Պետերբուրգի «Բալթյան տուն» թատրոնում ցուցադրեց իր իսկ բեմադրած «Թռիչքներ հրեշտակի հետ» ներկայացումը, որը պատմություն է նկարիչ Մարկ Շագալի մասին:
Այս ներկայացումն ստեղծվել է տարբեր թատրոնների կոլեկտիվների մասնակցությամբ: Ինքը՝ Յուրսկին բեմադրության մեջ մարմնավորում է մի քանի կերպարներ: Հարցազրույցում նշանավոր դերասանը պատմում է իր ներկայացման պատմական հերոսների և այն ռեժիսուրայի մասին, որն իրականացրել է ինքը՝ միաժամանակ լինելով նաև դերասանի կարգավիճակում:
- Դուք հանուն «Թռիչքներ հրեշտակի հետ» ներկայացման հրաժարվել եք մի քանի նախագծերից:
- Ես ձեռնպահ կմնայի պաթոսից: Կասեմ միայն, որ հսկայական պատասխանատվություն եմ զգում իմ հարազատ Լենինգրադի առջև, չէ՞ որ այն Պետերբուրգն է: Բերելով այստեղ ներկայացում, ես պարտավորված եմ զգում ներկայացնել հանդիսատեսին ինչ-որ նոր և, միաժամանակ, ստուգված բան:
Երբ Մոսսովետի անվան թատրոնում(ես այս թատերախմբի կազմում եմ ընդգրկված) մտահղացա այս ներկայացումը ես համախոհներ չգտա: Ստիպված էի օգնություն փնտրել այլ տեղերում: Ինչպես ասում են, օդում կախված նախագիծը կյանքի կոչելու համար արձագանքեցին Երմոլովայի անվան թատրոնում և պրոդյուսեր Լեոնիդ Ռոբերմանը, ում հետ ես ծանոթ եմ վաղուցվանից: Սա «հավաքական» նախագծի իմ առաջին փորձառությունը չէ:
- Դուք բազմիցս եք խաղացել հայտնի մարդկանց դերեր: Ցանկանու՞մ էիք Շագալի կերպարին հավաստիություն հաղորդել, թե դա առավել շատ երևակայություն է:
- Դա երևակայություն է՝ առանց պատմական հավաստիության հավակնությունների: Առավել ևս, որ ամբողջ ներկայացումը անուրջներ է, մահից առաջ ի հայտ եկող տեսիլքներ: Շատ ծեր մարդը ինքն իրեն է տեսնում սկսած մանկական տարիներից՝ առջևում ունենալով դարի հեռանկարը: Ուսումնասիրե՞լ եմ արդյոք Շագալին: Ոչ: Հետաքրքրվե՞լ եմ արդյոք: Այո, անշուշտ: Նրա գիրքն եմ կարդացել: Սակայն, դա ավելի շատ արել եմ երևակայությանս օժանդակելու նպատակով:
Այո, ես իրոք շատ պատմական կերպարներ եմ խաղացել: Վերջին տարիների դերերից դա Ցիոլկովսկին է՝ «Կորոլյով» կինոնկարում և Պաստերնակը՝ «Ֆուրցևա» սերիալում: Սակայն դրանք եղել են դրվագային դերեր, որոնք չեն որոշել ստեղծագործության էությունը: Թատրոնում խաղացել եմ Մոլիերին, Հենրիխ 4-րդ թագավորին, Եզոպոսին, Բրեխտի «Արթուր Ուիի կարիերան» ներկայացման մեջ՝ Ջուզեպե Ջիվոլիին, որի նախատիպը եղել է Գեբելսը: Սրա հետ կապված պետք է հիշեմ «ժողովուրդների հորը», որի կերպարն սկզբում ստեղծեցի Իոն Դրուցեի «Ընթրիք ընկեր Ստալինի մոտ» ներկայացման մեջ, իսկ հետո 4 սերիանոց «Ընկեր Ստալին» ֆիլմում, որը ցուցադրել են «НТВ» հեռուստաալիքով:
Իմ համար Ստալինի և Շագալի պատմությունները իրար հակադարձ են: Իշխանության, քաղաքական հզորության մարմնացում և կերպար, որը բացարձակ հեռու է իշխանությունից և քաղաքականությունից: Շագալի մեջ ինձ գրավում է նրա միայնությունը: Նա միայնակ նկարիչ էր: Նա չէր պատկանում որևէ միավորման և դպրոցի, նա, ավելի խիստ ասած, չուներ ուսուցիչներ և աշակերտներ: Սակայն նկարիչը հասավ այն բանին, որ նա իր մասշտաբներով դարձավ համեմատելի քաղաքական գործիչների հետ:
Մեր օրերում, երբ անհատի հաստատման մեջ իրենց ազդեցություններն են թողնում զանազան հասարակական կառույցներ, կուսակցություններ, մի խոսքով շեշտվում է մեծամասնության խրախուսանքը, օգտակար է հիշել Շագալին, ով իր կյանքով հիշեցնում է, որ «յուրաքանչյուրը մահանում է միայնակ»: Սակայն մեր օրերում, երբ թատրոնը ավելի շուտ դարձել է մարդու բնույթի դատախազը, Շագալը, իր ճակատագրի ողբերգականությամբ հանդերձ, կյանքը հաստատող կերպար է:
- Եթե շագալը Ձեզ չի հետաքրքրել որպես պատմական դեմք, ապա ի՞նչն է դարձել որոշիչը պիեսի ընտրության մեջ: Ընդհանրապես, ինչ սկզբունքով եք Դուք ընտրում նյութը:
- Ինձ շատ դուր եկավ Զինովի Սագալովի պիեսը: Ճիշտ է թատրոնը վերամշակեց այն, պատրաստեց իր սեփական բեմական կոմպոզիցիան: Ես ինչ-որ պատճառով առանձնացրի այդ պիեսը այն ամենից, ինչ անցել էր աչքերիս առջևով, իսկ ժամանակակից թատերգություն ես կարդացել ու կարդում եմ շատ: Կերպարները, շարադրելու եղանակը, այդ ստեղծագործության մեջ թաքնված ինչ-որ ռիսկ՝ այդ ամենը իմ ճաշակով էին: Աավել ևս, որ պիեսը չափածո է և ինչպիսի հիանալի բանաստեղծություններ կան այնտեղ:
Ինչ վերաբերում է իմ «նյութին», ապա ես կասեի այսպես. Փնտրում եմ արտասուքի և աբսուրդի համադրություն: Հուզել այսօրվա հանդիսատեսին շատ դժվար է: Չէ՞ որ նա այսօր հիպնոսացած է զանգվածային տեղեկատվության հոսքից, ամեն ինչի մարազմատիկ բազմազանությամբ, ինչը արվեստը վերածում է մենյուի:
Ի՞նչ այլ եղանակով թափանցել մարդու ներքնաշխարհ, եթե ոչ կատակերգությամբ, իսկ ավելի ճիշտ՝ աբսուրդի միջոցով: Անցումների անսպասելիությունը, պարադոքսները, անհամատեղելի իրերի համատեղումը մարդուն դուրս են բերում իր համար սովորական ռիթմից: Այդպիսի հեղինակները ինձ միշտ ուղեկցել են՝ սկսած Իոնեսկոյից (և նույնիսկ դրանից առաջ, ասենք, եղել է Գոգոլը, ով իր մեթոդներով, իհարկե, աբսուրդիստ է) և վերջացրած իմ երկրորդ «ես»-ով, ում անունն է Իգոր Վացետիս:
- Իսկ ինչու՞ եք Դուք պիեսները գրել այդ կեղծանվամբ:
- Որովհետև Իգոր Վացետիսը դա ես եմ, և, միաժամանակ, ոչ բոլորովին եմ ես: Նրա «Պրովակացիա», «Պոլոնեզ», «Նախաբաղնիք» պիեսները գրվել են այլ մտածողությամբ, իրերի նկատմամբ այլ հայացք ունեցող մարդու կողմից:
- Այլ կերպ ասած, դա ինչ-որ աստիճանում Ձեր դե՞րն է:
- Անշուշտ: Քանի որ իմ դերասանական ճակատագիրը երջանիկ է եղել: Հասարակությունն ինձ երկար ժամանակ չէր ընդունում որպես ռեժիսորի և, հավանաբար, որպես գրողի: Այդ իսկ պատճառով իմ գրական ստեղծագործությունը, որն իբր թե բեկվել է այլ մարդու միջով,դարձել է դերասանական գործ: Սկզբում ես թաքնվում է ամենայն լրջությամբ: Սակայն «Իգոր Վացետիսի թատրոնը» գրքում ես արդեն գործում էի բաց՝ գրքի կազմին իմ ազգանունը դնելով, թեև գրքում ներկայացվում էր «ռուսաստանցի լրագրող Իգոր Վացետիսի կենսագրությունը»:
- Ձեր վաղ շրջանի դերերը կինոյում ընկալվում էին էքսցենտրիկության հարթության մեջ: Այսինքն, Դուք հենց սկզբից աբսուրդի հակու՞մ ունեիք:
- Այդպես էլ կա: Ես դերասանական ուղիս սկսել եմ որպես մաքուր կատակերգակ: Ի բարեբախտություն ինձ, իմ էքսցենտրիկ ազդակները համընկնում էին այն ռեժիսորին, ում հետ աշխատում էի՝ հենց նույն Գեորգի Ալեքսանդրովիչ Տովստոնոգովին, ով որպես ռեժիսոր շատ ավելի բազմակողմանի էր, քան այդ ներկայացվում է գրականության մեջ: Կոմիկական դերերի հանգույցը վրաս՝ ինձ նշանակել Չացկու դերում, խոսում է հենց իր՝ Տովստոնոգովի պարադոքսայինության, նրա ստանդարտից դուրս լինելու մասին:
- Դուք հաճախ եք հանդես գալիս Ձեր իսկ բեմադրած ներկայացումներում: Ինչպե՞ս Դուք հասաք ինքնառեժիսուրային:
- Ինքնառեժիսուրան իմ կյանքում շատ երկար ճանապարհ է: Այն սկսվել է իմ համերգային ծրագրերով՝ դեռևս 1960-ականներին: Բայց Տովստոնոգովը ասաց. «Ասացեք ցանկացած պիես, և ես այն անմիջապես կընդգրկեմ խաղացանկի պլանում»: Եվ ես տվեցի բուլգակովյան «Կեղծավորների ճորտությունը» : Ես եմ նաև «Մոլիեր» վերնագրով ներկայացման ռեժիսորը և, միաժամանակ, գլխավոր դերակատարը:
- Ո՞ւմ հայացքներն են Ձեր համար առավել կարևոր, սովորական հանդիսականների, թե՞ քննադտների, իսկ գուցե և Ձեր կնոջ և մշտական խաղընկերուհու՞, Նատալյա Տենյակովայի՞:
- Նատալյա Տենյակովայի, իմ կյանքի մեծ մասի ուղեկցի կարծիքն իմ համար շատ կարևոր է : Բայց դա հենց միայն կարծիք է, հայացք, որը չի վերաճում քննարկման: Ասենք և նրան, եթե խաղում է նույն ներկայացման մեջ, լիարժեք գնահատականի համար անհրաժեշտ է անջատվել գործողությունից, ինչպես այս պարագայում պետք է ասել՝ կողքից նետված հայացքի համար:
Ես հենց այնպես չեմ մանրակրկիտ ձևով ընտրում այն դերասաններին, ում հետ պիտի բեմադրեմ ներկայացումը և խաղամ: Չէ՞ որ մենք ընկերներ-համախոհներ պետք է լինենք՝ «դերասանների արհեստանոց»: Եվ ես ցանկանում եմ իմանալ, որ երբ գա ժամանակը և պետք լինի անկեղծ ասելու. «Տղաներ ներկայացումն այլևս չի ստացվում, պետք է ցրվել»,- նրանք չեն վիրավորվի և կհասկանան:
Իմ որոնումների մեջ, թե ինչպե՞ս դերասանը գոյատևի ներկայացման մեջ, ինձ սատարել են մեծ և անտեսանելի ուսուցիչներ: Ահա մեր թատերական աստվածը՝ Ստանիսլավսկին, մեծ դերասանը և մեծ ռեժիսորը, որքան գիտեմ չէր սիրում խաղալ սեփական ներկայացումներում: Այդ համատեղումը շատ վտանգավոր է: Միխաիլ Չեխովը գտնում էր, որ դերասանը, որը ձգտում է լինել արվեստագետ, պետք է կարողանա իրեն տեսնել կողքից, ասես երկու մասի բաժանվի: Չեխովը ինձ հաստատել է գործուն գոյատևման վաղնջական ձգտման մեջ:
- Ի՞նչ զգացողություններով եք ժամանում Պետերբուրգ, որտեղից ժամանակին Դուք ստիպված էիք հեռանալ:
- Ես շատ երկար ու դժվար տեղափոխվեցի Մոսկվա: Այնտեղ ես ապրելու տեղ չունեի: Մոսկվան ինձ չէր ընդունում և տեղափոխությունը ձգձգվում էր, կարելի է ասել մի քանի տարի: Լենինգրադից և Մեծ դրամատիկական թատրոնից (БДТ) հեռանալը, որին ես ծառայեցի 20 տարի, ծանր հարված էր և միաժամանակ վերականգնում:
Իմ բախտը բերեց: Այդ թատրոնում իմ ժամանակաշրջանը համընկավ Տովստոնոգովի ոսկե ժամանակաշրջանին: Բայց հետո, անկեղծորեն կասեմ, այնքան էր ինքնավստահ դարձել իր ազդեցիկության մեջ (որն, անշուշտ շատ մեծ էր), որ սկսեց լճանալ: Որպեսզի ազդեցիկ լինես պետք է քաշես: Չպետք է լինի այսպես՝ ես ազդեցություն եմ թողնում, իսկ իմ վրա ոչ ոք չի ազդում: Եվ տեղափոխությունը Մոսկվա, մայրաքաղաքի թատրոնի բացահայտումը նոր աշխարհի բացահայտման վերածվեց:
Հիմա Պետերբուրգ ժամանելս առաջացնում է բանաստեղծական զգացմունքներ, կարոտ: Բայց սա բոլորովին այլ քաղաք է: Նույնիսկ այն, որ իմ հարազատ փողոցներն այլ անուն ունեն, շատ բան է ասում: Եվ իմ թատրոնն է այլ, թեև անվանումը կրկին կազմված է երեք տառերից՝ БДТ:
- Իսկ դուք հետևու՞մ եք, թե ի՞նչ է այնտեղ կատարվում:
- Ոչ: Թե այնտեղ այժմ ի՞նչ է կատարվում, ես չգիտեմ: Անդրեյ Մոգուչին եղել է իմ համերգին: Մենք ծանոթացանք: Այնպես է ստացվել, որ ես նրա ներկայացումները չեմ դիտել: Բայց ես ենթադրում եմ, որ հիմա БДТ-ն բոլորովին այլ թատրոն է, որը տրամաբանական է: Չէ՞ որ ամեն ինչ փոխվում է: Ես էլ եմ շատ փոխվել:
(Աղբյուրը՝ «izvestia.ru»)
