Նա ստեղծել է սեփական թատերական ժանրը03.24.2016
Այսօր, մարտի 24-ին, իր ծննդյան 90 ամյակն է բոլորում իտալացի հայտնի դրամատուրգ, գրող, ռեժիսոր, նկարիչ, հասարակական գործիչ, գրականության գծով նոբելյան մրցանակակիր Դարիո Ֆոն:
Իտալական մամուլը լայնորեն անդրադարձել է այս իրադարձությանը:
Նրա ստեղծագործությունը 20-րդ դարի իտալական մշակույթի կարևոր երևույթներից է: Նա ստեղծել է սեփական թատերական ժանրը, որը սկզբնավորվում է միջնադարյան հրապարակային ներկայացումից: Նա հիմնադրել է թատերական մենախոսությունների եղանակ, որոնց ժանրերում հանդես են գալիս Ռոբերտո Բենյին և Բելլե Գրիլլոն, նա կատակերգակ է ու բլոգի հրատարակիչ, «5 աստղ» քաղաքական շարժման հիմնադիրը:
Ֆոն բազմակողմանի օժտվածությունների շնորհիվ, ասես, հենց ինքը թատրոնի մարմնացում է: Նա միջնադարյան թատերական տեքստերը ժամանակակից հանդիսասրահի համար տրանսֆորմացնող անգերազանցելի վարպետ է, որոնցից շատերը, հաճախ, ունեն քաղաքական երանգավորում:
Ֆոն նոբելյան մրցանակի է արժանացել 1997 թ.-ին (իր դերասանուհի կնոջ՝ Ֆրանկա Ռամայի հետ միասին)՝ հետևյալ մոտիվացիայով. « Դարիո Ֆոն շարունակելով միջնադարյան ծաղրածուների ավանդները, ծաղրում է իշխանությունը՝ ստրկացվածներին վերադարձնելով արժանապատվություն»: Ինքը՝ վարպետն ասում է, որ իր ամենաանհավանական պիեսների ներշնչանքն անգամ, ինքը վերցնում է այն պատմություններից, որոնք նա լսել է մանկության շրջանում, իր ծննդավայրում՝ փոքրիկ Սանջիանո քաղաքում: «Երբ ես փոքր էի, լսում էի պատմություններ՝ մտածելով, որ դրանք հորինել են շրջակա գյուղերի ձկնորսները: Սակայն, իրականում, դրանք դարերի խորքից մեզ հասած հին պատմություններ էին: Բայց ես դա հասկացա հետո, իսկ երբ լսում էի այդ պատմությունները, ես չգիտեի, որ դրանք միջնադարյան են»,- խոստովանել է Ֆոն:
Ֆոն միշտ զբաղեցրել է քաղաքական ակտիվ դիրք, ունի հակակղերական աշխարհահայացք, թեև իր իսկ խոստովանությամբ, համակրում է ներկա պապ Ֆրանցիսկոսին: Բայց հիշվում է նաև նրա համակրանքը անարխիստների նկատմամբ՝ երկրի ներսում բռնկված ահաբեկչությունների ծաղկման շրջանում, որը ժամանակին շատ է քննարկվել իտալական հասարակության մեջ և մամուլում:
Մտավորականի հոբելյանի նախօրեին Վերոնայում բացվեցին Ֆոի և մի քանի տարի առաջ մահացած նրա կյանքի հավատարիմ ընկերուհու՝ Ֆրանկա Ռամայի արխիվները: Ռաման եղել է Ֆոի շատ ստեղծագործությունների համահեղինակը, նրա թատրոնի առաջին դերասանուհին, ով երկար տարիների ընթացքում հավաքել է իրենց ձեռագրերը, ազդագրերը, գործերի էսքիզները, հոդվածները, ինչպես նաև հագուստները, տիկնիկ-մարիոնեթները և այն ամենը ինչը կապված է եղել իրենց ստեղծագործական աշխատանքի հետ: Ֆոի և Ռամայի միացյալ արխիվը ճանաչվել է պատմական հետաքրքրություն ներկայացնող մշակութային ժառանգություն:
Չնայած տարիքին Ֆոն շարունակում է ակտիվ գործունեությունը: Վերջերս նա բեմադրել է մի նոր ներկայացում, որի հիմքում ընկած է Հին Հռոմի ժամանակներին վերագրվող և 18-րդ դարում վերաշարադրված մի տեքստ: Բացի այդ Ֆոն լրջորեն զբաղվում է նկարչությամբ: Օրինակ, տակավին վերջերս Բրեշայում բացվել էր նրա աշխատանքների ցուցահանդեսը՝ նվիրված Մարկ Շագալին:
Այսօր, մարտի 24-ին, իր ծննդյան 90 ամյակն է բոլորում իտալացի հայտնի դրամատուրգ, գրող, ռեժիսոր, նկարիչ, հասարակական գործիչ, գրականության գծով նոբելյան մրցանակակիր Դարիո Ֆոն:
Իտալական մամուլը լայնորեն անդրադարձել է այս իրադարձությանը:
Նրա ստեղծագործությունը 20-րդ դարի իտալական մշակույթի կարևոր երևույթներից է: Նա ստեղծել է սեփական թատերական ժանրը, որը սկզբնավորվում է միջնադարյան հրապարակային ներկայացումից: Նա հիմնադրել է թատերական մենախոսությունների եղանակ, որոնց ժանրերում հանդես են գալիս Ռոբերտո Բենյին և Բելլե Գրիլլոն, նա կատակերգակ է ու բլոգի հրատարակիչ, «5 աստղ» քաղաքական շարժման հիմնադիրը:
Ֆոն բազմակողմանի օժտվածությունների շնորհիվ, ասես, հենց ինքը թատրոնի մարմնացում է: Նա միջնադարյան թատերական տեքստերը ժամանակակից հանդիսասրահի համար տրանսֆորմացնող անգերազանցելի վարպետ է, որոնցից շատերը, հաճախ, ունեն քաղաքական երանգավորում:
Ֆոն նոբելյան մրցանակի է արժանացել 1997 թ.-ին (իր դերասանուհի կնոջ՝ Ֆրանկա Ռամայի հետ միասին)՝ հետևյալ մոտիվացիայով. « Դարիո Ֆոն շարունակելով միջնադարյան ծաղրածուների ավանդները, ծաղրում է իշխանությունը՝ ստրկացվածներին վերադարձնելով արժանապատվություն»: Ինքը՝ վարպետն ասում է, որ իր ամենաանհավանական պիեսների ներշնչանքն անգամ, ինքը վերցնում է այն պատմություններից, որոնք նա լսել է մանկության շրջանում, իր ծննդավայրում՝ փոքրիկ Սանջիանո քաղաքում: «Երբ ես փոքր էի, լսում էի պատմություններ՝ մտածելով, որ դրանք հորինել են շրջակա գյուղերի ձկնորսները: Սակայն, իրականում, դրանք դարերի խորքից մեզ հասած հին պատմություններ էին: Բայց ես դա հասկացա հետո, իսկ երբ լսում էի այդ պատմությունները, ես չգիտեի, որ դրանք միջնադարյան են»,- խոստովանել է Ֆոն:
Ֆոն միշտ զբաղեցրել է քաղաքական ակտիվ դիրք, ունի հակակղերական աշխարհահայացք, թեև իր իսկ խոստովանությամբ, համակրում է ներկա պապ Ֆրանցիսկոսին: Բայց հիշվում է նաև նրա համակրանքը անարխիստների նկատմամբ՝ երկրի ներսում բռնկված ահաբեկչությունների ծաղկման շրջանում, որը ժամանակին շատ է քննարկվել իտալական հասարակության մեջ և մամուլում:
Մտավորականի հոբելյանի նախօրեին Վերոնայում բացվեցին Ֆոի և մի քանի տարի առաջ մահացած նրա կյանքի հավատարիմ ընկերուհու՝ Ֆրանկա Ռամայի արխիվները: Ռաման եղել է Ֆոի շատ ստեղծագործությունների համահեղինակը, նրա թատրոնի առաջին դերասանուհին, ով երկար տարիների ընթացքում հավաքել է իրենց ձեռագրերը, ազդագրերը, գործերի էսքիզները, հոդվածները, ինչպես նաև հագուստները, տիկնիկ-մարիոնեթները և այն ամենը ինչը կապված է եղել իրենց ստեղծագործական աշխատանքի հետ: Ֆոի և Ռամայի միացյալ արխիվը ճանաչվել է պատմական հետաքրքրություն ներկայացնող մշակութային ժառանգություն:
Չնայած տարիքին Ֆոն շարունակում է ակտիվ գործունեությունը: Վերջերս նա բեմադրել է մի նոր ներկայացում, որի հիմքում ընկած է Հին Հռոմի ժամանակներին վերագրվող և 18-րդ դարում վերաշարադրված մի տեքստ: Բացի այդ Ֆոն լրջորեն զբաղվում է նկարչությամբ: Օրինակ, տակավին վերջերս Բրեշայում բացվել էր նրա աշխատանքների ցուցահանդեսը՝ նվիրված Մարկ Շագալին: