30 տարեկանների «Փոթորիկը»՝ աշխարհի անվերադարձ հալվելու արագությամբ05.21.2019
Նախօրեին, մայիսի 20-ին., Մոսսովետի թատրոնում Չեխովի անվան միջազգային թատերական փառատոնի շրջանակներում ցուցադրվել է Շեքսպիրի հազվադեպ բեմադրվող պիեսներից մեկը՝ «Փոթորիկը»՝ ըստ ներկայացվող բեմադրության, նաև՝ «Օրորոցային տառապողների համար» ենթավերնագրով: Անգլիացի հանճարեղ դրամատուրգի այս գործը շատերը համարում են նրա ստեղծագործություններից ամենահանելուկայինը և փիլիսոփայականը: Մոսկվացի հանդիսատեսների շրջանում բեմադրությունը հետաքրքրություն էր առաջացրել նաև այն հանգամանքով, որ այդ բարդ և ոչ միանշանակ պիեսի բեմադրությունն իրականացրել է երիտասարդ կին-արվեստագետ Յեթթե Շթեքելը՝ Համբուրգի «Տալիյա» թատրոնի ռեժիսորը, որի մասնագիտական փորձառությունը չափվում է 32 տարեկանի բարձրությունից: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «tvkultura.ru»-ին:
« «Փոթորիկը» կարելի է ընթերցել որպես հեքիաթ: Այն հեշտ չէ հասկանալ տրամաբանությամբ, որովհետև այնտեղ ամեն ինչ շատ անտրամաբանական է: Համատարած մոգություն է, հոգիներ... Սակայն թատրոնի գործիքների օգնությամբ (երաժշտություն, պարեր, լույս) հեշտ է դա դարձնել մի ամբողջ աշխարհ և խոսել այն մասին, թե ինչն է կարևոր այժմ»,- նշել է ռեժիսորը:
Ներկայացման մեջ կարծես երկու աշխարհ է ներկա՝ Շեքսպիրը և ժամանակակիցը: Առաջին աշխարհից բխում է մոգականը և հեքաթայինը, իսկ երկրորդը՝ հիմնախնդիրներ և վախ ապագայի հանդեպ: Հեքիաթային փոթորիկը, որը ինչ-որ ժամանակ առաջացրել էր մոգ Պրոսպերոն, Շթեքելի մոտ վերածվել է ապագայի մասին տագնապալի կանխազգացման: Դա 30 տարեկան հասակն ունեցողների «փոթորիկն» է, որոնք սուր զգում են, որ աշխարհը հալվում է անվերադարձ և խելահեղ արագությամբ:
Պրոսպերոյի դերում հանդես է գալիս գերմանացի հայտնի արտիստուհի Բարբարա Նյուսսեն: Նրա խաղացած հայտնի կերպարներից են Լիր Արքան, Ռանևսկայան և նույնիսկ 1945թ.-ին Համբուրգի ավերակներում թափառող Տեր Աստված: «Փոթորիկ»-ում նա ամբողջովին սևի մեջ է՝ սև բեմում: 76-ամյա արտիստուհին ասես մեկ մարդ դաձած դահլիճին գամում է իր վրա և այլևս բաց չի թողնում և թվում է, որ ամեն ինչ կատարվում է մեկ շնչում:
«Բաց թողնելով իր դստերը դեպի աշխարհ, Պրոսպերոն նրան բացատրում է, որ այն այնքան էլ պարզ չէ: Ժամանակակից աշխարհում շատ են հիմնախնդիրները՝ կլիմայի փոփոխություն, միգրանտներ, բարոյականության դեգրադացիա և տոտալ միայնակություն: Պատահական չէ, որ մենք հերոսներին հանդիպում ենք առավոտյան, քնի և իրականության միջև, երբ առավելապես հաղթում են հարցերը: Սակայն Պրոսպերոն բացատրում է դստերը, որ աշխարհը ոչ միայն կարելի է ընդունել, այլ նաև փոփոխել: Հիմնախնդիրները հաղթահարելու միակ հնարավորությունը միավորվելը և մերձավորին սիրելն է...»,- պարզաբանել է դրամատուրգ Յուլիա Լոխթեն:
«Փոթորիկի» դեկորացիան անսովոր բարդ է: Քառակուսի արկղ՝ 12 դեղին բաժիններով: Այն յուրահատուկ ռեբուս է, որոնց մեջ ամեն հանդիսատես կտեսնի իր իմաստը: Սակայն, նույնիսկ ամենաուշադիրներն անգամ, դժվար թե անմիջապես հասկանան , որ քառակուսիները նաև տառեր են, որոնք դասավորելու դեպքում բառեր են դառնում՝ «Europe is lost» («Եվրոպան ընկավ»): Այդ ոգով նաև «Ամերիկան ընկավ», «Լոնդոնը ընկավ»: Սակայն հանդիսատեսին տրիումֆ է հարկավոր: Եվ դա մատուցվում է որպես երաժշտական մոտիվ: Ամբողջ ներկայացման մեջ հնչում են ժամանակակից կյանքի երաժշտական արտահայտությունները, որոնք կատարում է հոգիների համույթը՝ ժամանակակից և հին նվագարանների յուրահատուկ համադրությամբ:
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի:
Նախօրեին, մայիսի 20-ին., Մոսսովետի թատրոնում Չեխովի անվան միջազգային թատերական փառատոնի շրջանակներում ցուցադրվել է Շեքսպիրի հազվադեպ բեմադրվող պիեսներից մեկը՝ «Փոթորիկը»՝ ըստ ներկայացվող բեմադրության, նաև՝ «Օրորոցային տառապողների համար» ենթավերնագրով: Անգլիացի հանճարեղ դրամատուրգի այս գործը շատերը համարում են նրա ստեղծագործություններից ամենահանելուկայինը և փիլիսոփայականը: Մոսկվացի հանդիսատեսների շրջանում բեմադրությունը հետաքրքրություն էր առաջացրել նաև այն հանգամանքով, որ այդ բարդ և ոչ միանշանակ պիեսի բեմադրությունն իրականացրել է երիտասարդ կին-արվեստագետ Յեթթե Շթեքելը՝ Համբուրգի «Տալիյա» թատրոնի ռեժիսորը, որի մասնագիտական փորձառությունը չափվում է 32 տարեկանի բարձրությունից: Այդ մասին տեղեկացնում է «taglur.am»-ը՝ հղում անելով «tvkultura.ru»-ին:
« «Փոթորիկը» կարելի է ընթերցել որպես հեքիաթ: Այն հեշտ չէ հասկանալ տրամաբանությամբ, որովհետև այնտեղ ամեն ինչ շատ անտրամաբանական է: Համատարած մոգություն է, հոգիներ... Սակայն թատրոնի գործիքների օգնությամբ (երաժշտություն, պարեր, լույս) հեշտ է դա դարձնել մի ամբողջ աշխարհ և խոսել այն մասին, թե ինչն է կարևոր այժմ»,- նշել է ռեժիսորը:
Ներկայացման մեջ կարծես երկու աշխարհ է ներկա՝ Շեքսպիրը և ժամանակակիցը: Առաջին աշխարհից բխում է մոգականը և հեքաթայինը, իսկ երկրորդը՝ հիմնախնդիրներ և վախ ապագայի հանդեպ: Հեքիաթային փոթորիկը, որը ինչ-որ ժամանակ առաջացրել էր մոգ Պրոսպերոն, Շթեքելի մոտ վերածվել է ապագայի մասին տագնապալի կանխազգացման: Դա 30 տարեկան հասակն ունեցողների «փոթորիկն» է, որոնք սուր զգում են, որ աշխարհը հալվում է անվերադարձ և խելահեղ արագությամբ:
Պրոսպերոյի դերում հանդես է գալիս գերմանացի հայտնի արտիստուհի Բարբարա Նյուսսեն: Նրա խաղացած հայտնի կերպարներից են Լիր Արքան, Ռանևսկայան և նույնիսկ 1945թ.-ին Համբուրգի ավերակներում թափառող Տեր Աստված: «Փոթորիկ»-ում նա ամբողջովին սևի մեջ է՝ սև բեմում: 76-ամյա արտիստուհին ասես մեկ մարդ դաձած դահլիճին գամում է իր վրա և այլևս բաց չի թողնում և թվում է, որ ամեն ինչ կատարվում է մեկ շնչում:
«Բաց թողնելով իր դստերը դեպի աշխարհ, Պրոսպերոն նրան բացատրում է, որ այն այնքան էլ պարզ չէ: Ժամանակակից աշխարհում շատ են հիմնախնդիրները՝ կլիմայի փոփոխություն, միգրանտներ, բարոյականության դեգրադացիա և տոտալ միայնակություն: Պատահական չէ, որ մենք հերոսներին հանդիպում ենք առավոտյան, քնի և իրականության միջև, երբ առավելապես հաղթում են հարցերը: Սակայն Պրոսպերոն բացատրում է դստերը, որ աշխարհը ոչ միայն կարելի է ընդունել, այլ նաև փոփոխել: Հիմնախնդիրները հաղթահարելու միակ հնարավորությունը միավորվելը և մերձավորին սիրելն է...»,- պարզաբանել է դրամատուրգ Յուլիա Լոխթեն:
«Փոթորիկի» դեկորացիան անսովոր բարդ է: Քառակուսի արկղ՝ 12 դեղին բաժիններով: Այն յուրահատուկ ռեբուս է, որոնց մեջ ամեն հանդիսատես կտեսնի իր իմաստը: Սակայն, նույնիսկ ամենաուշադիրներն անգամ, դժվար թե անմիջապես հասկանան , որ քառակուսիները նաև տառեր են, որոնք դասավորելու դեպքում բառեր են դառնում՝ «Europe is lost» («Եվրոպան ընկավ»): Այդ ոգով նաև «Ամերիկան ընկավ», «Լոնդոնը ընկավ»: Սակայն հանդիսատեսին տրիումֆ է հարկավոր: Եվ դա մատուցվում է որպես երաժշտական մոտիվ: Ամբողջ ներկայացման մեջ հնչում են ժամանակակից կյանքի երաժշտական արտահայտությունները, որոնք կատարում է հոգիների համույթը՝ ժամանակակից և հին նվագարանների յուրահատուկ համադրությամբ:
Լուսանկարն՝ ըստ հղման աղբյուրի: