Ո՞ր ուղղությամբ է թիրախավորված համաշխարհային ցանցը07.28.2014
Ինչպե՞ս կարելի է ազատ զգալ համացանցում, որը կառավարությունների կողմից ավելի ու ավելի կոշտ վերահսկողության է ենթարկվում: Մարդկային հաղորդակցության այդ նոր միջավայրում «անկեղծ» շփումների կամ իրենց իսկ անձի վերաբերյալ տարաբնույթ տեղեկատվություն տարածելու հարցում «ժողովրդավարության» կողմնակիցներին հասցեագրվող զգուշացումները այս կամ այն ձևով հաճախակի են սկսել հրապարակվել զանգվածային լրատվամիջոցներում:
Չնայած այդ հանգամանքին, այնուամենայնիվ, շատերի համար համացանցի նկատմամբ վերապահումներով մոտենալու առաջարկություններն ու կարծիքները թվում են անտեղի և անհիմն: Սակայն, վերջին շրջանում հրապարակվող ծանրակշիռ փաստարկները, կարծես ավելի են հստակեցնում զգուշացումների հիմնավորվածությունը:
Օրինակ, տակավին վերջերս, այդպիսի հստակ և առարկայական իրավիճակ ձևավորվեց ԱՄՆ-ի Կենտրոնական հետախուզական վարչության նախկին աշխատակից Էդվարդ Սնոուդենի բացահայտումներով:
Սակայն, չգիտես ինչու, մարդկային զգուշավորությունը ամենուր իր համար անտեսանելի վտանգներին միշտ արձագանքում է մակընթացության և տեղատվության կանոններով: Այսինքն՝ երբեմն զգոնանթյունը գլուխ է բարձարացնում, իսկ երբեմն էլ հայտնվում է անտարբերությունը, որը իրականում միշտ նման է հեքիաթի լավետեսական ավարտի ինքնախաբեության:
Նման մտածողությունը տեխնիկական զարգացման և բարձր տեխնոլոգիաների ժամանակաշրջանում մոլորության տանող ամենակարճ ուղին է : Երբեք չպետք է մոռանալ, որ տեխնիկական միջոցների հետ հաղորդակցությունը չի կարող հիմքում ունենալ զգացմունքային նախատրամադրվածություն: Ցանկացած սարք պետք է գնահատվի, ինչպես թատերախաղերում՝ պատից կախված հրացանը, որն անշուշտ, ինչ-որ պահի կարող է կրակել:
Եվ այսպես, ո՞ր ուղղությամբ է թիրախավորված համաշխարհային ցանցը:
Այդ մասին դեռևս շատ վաղուց իր հստակ պատասխանը տվել է ամերիկացի խոշորագույն ծրագրավորող Ռիչարդ Մեթյու Սթոլմանը, «Ազատ ծրագրային ապահովում» շարժման և կոմերցիոն նպատակներով գործող հայտնի «Windows » և «IOS» օպերացիոն համակարգերի այլընտրանքային անվճար GNU/Linux նախագծի հիմնադիրներից մեկը:
Ըստ նրա զանգվածային հետապնդման թիրախ են բոլորը և այդ երևույթի դեմ պայքարը յուրաքանչյուր քաղաքացու պարտքն է: Դրա համար ամեն մարդ պետք է իմանա վնասակար ծրագրերից իրեն պաշտպանելու ձևը: Ըստ նրա առաջին հերթին դրան կարելի է հասնել ազատ ծրագրային ապահովման օգտագործմամբ: Նրա ասելով անվճար ծրագիրը հարգում է ազատությանը և օգտատերերի հանրությանը:
Ինչ վերաբերում է ֆիրմային ծրագրերին, ապա դրանք ամբողջությամբ գտնվում են իրենց ստեղծողների վերահսկողության ներքո: Այդ գործիքը (ծրագիրը) ստեղծողին հնարավորություն է տալիս օգտատիրոջ նկատմամբ հասնել իշխանության: Եվ դրա համար հեղինակը իր ծրագրում սովորաբար ավելացնում է օգտատիրոջ տեղեկատվական բազայի վերահսկելիությունը հասանելի դարձնող, «լրացուցիչ» ծրագրային մեխանիզմներ:
Սեփական տեղեկատվական բազան ապահովագրելու և հետաքրքրասեր ընկերությունների աչքից հեռու պահելու համար Սթոլմանը խորհուրդ է տալիս դրանք չպահել սերվերներում ( եթե, իհարկե այն օգտատիրոջ սեփական սերվերը չի): Նա նաև խորհուրդ է տալիս սեփական տեղեկատվությունը չվստահել ոչ «Google»-ին, ոչ «Microsoft»-ին, ոչ «Apple»-ին, ոչ «Facebook»-ին և այլն: Դրա համար պետք է օգտագործել հաշվարկների և տեղեկատվության պահպանման համար «տեղային», լոկալ համակարգիչներ և ոչ թե օգտվել ինչ-ինչ «վեբ-ներդիրներից»:
Անձնական և այլ գաղտնիքները համակարգչում պաշտպանելու մի ձև էլ այն է, որ պետք է համացանց մտնել այնպիսի բրազուերների միջոցով, ինչպիսին, ըստ Սթոլմանի, օրինակ «Թոգ»-ն է: Դա թույլ է տալիս, որ, մի այնպիսի ընկերություն, ինչպիսին «Facebook»-ն է, չկարողանա ըստ իր հայեցողության օգտատիրոջն ու նրա անձին վերաբերող տեղեկատվությունը վերահսկելի կամ օգտագործելի դարձնել:
Ժամանակակից բարձր տեխնոլոգիաների, համակարգիչների և հաղորդակցման սարքերի կողմից մարդու անհատական ազատությանը և տեղեկատվական անվտանգությանը նետված լուրջ մարտահրավերը առկա է և դրա գոյության վերաբերյալ տեղեկատվությունն առավել քան բավարար է, հակառակը պնդողների ասածներին չհավատալու համար:
Ուստի, զանգվածային վերահսկումից ինքնապաշտպանության եղանակները ենթադրում են ոչ միայն տեխնիկական այդ ոլորտներում նվազագույն գիտելիքների անհրաժեշտություն, այլև այդ հարթության մեջ անընդհատ խոցելի դառնալու վտանգի գիտակցում:
Նման զգոնությունը ժամանակակից կապի ու հաղորդակցման տեխնիկական հնարավորությունների բերած վնասներից սեփական անձը, հարազատներին, բարեկամներին, ծանոթներին, բնակավայրն ու երկիրը պաշտպանելու կարևոր բաղադրիչներից է և այդ մասին պետք է իմանա յուրաքանչյուր մարդ՝ անկախ այն բանից համակարգչի մո՞տ է, թե՞, դրանից հեռու:
Հեղ. «Թագլուր»
Ինչպե՞ս կարելի է ազատ զգալ համացանցում, որը կառավարությունների կողմից ավելի ու ավելի կոշտ վերահսկողության է ենթարկվում: Մարդկային հաղորդակցության այդ նոր միջավայրում «անկեղծ» շփումների կամ իրենց իսկ անձի վերաբերյալ տարաբնույթ տեղեկատվություն տարածելու հարցում «ժողովրդավարության» կողմնակիցներին հասցեագրվող զգուշացումները այս կամ այն ձևով հաճախակի են սկսել հրապարակվել զանգվածային լրատվամիջոցներում:
Չնայած այդ հանգամանքին, այնուամենայնիվ, շատերի համար համացանցի նկատմամբ վերապահումներով մոտենալու առաջարկություններն ու կարծիքները թվում են անտեղի և անհիմն: Սակայն, վերջին շրջանում հրապարակվող ծանրակշիռ փաստարկները, կարծես ավելի են հստակեցնում զգուշացումների հիմնավորվածությունը:
Օրինակ, տակավին վերջերս, այդպիսի հստակ և առարկայական իրավիճակ ձևավորվեց ԱՄՆ-ի Կենտրոնական հետախուզական վարչության նախկին աշխատակից Էդվարդ Սնոուդենի բացահայտումներով:
Սակայն, չգիտես ինչու, մարդկային զգուշավորությունը ամենուր իր համար անտեսանելի վտանգներին միշտ արձագանքում է մակընթացության և տեղատվության կանոններով: Այսինքն՝ երբեմն զգոնանթյունը գլուխ է բարձարացնում, իսկ երբեմն էլ հայտնվում է անտարբերությունը, որը իրականում միշտ նման է հեքիաթի լավետեսական ավարտի ինքնախաբեության:
Նման մտածողությունը տեխնիկական զարգացման և բարձր տեխնոլոգիաների ժամանակաշրջանում մոլորության տանող ամենակարճ ուղին է : Երբեք չպետք է մոռանալ, որ տեխնիկական միջոցների հետ հաղորդակցությունը չի կարող հիմքում ունենալ զգացմունքային նախատրամադրվածություն: Ցանկացած սարք պետք է գնահատվի, ինչպես թատերախաղերում՝ պատից կախված հրացանը, որն անշուշտ, ինչ-որ պահի կարող է կրակել:
Եվ այսպես, ո՞ր ուղղությամբ է թիրախավորված համաշխարհային ցանցը:
Այդ մասին դեռևս շատ վաղուց իր հստակ պատասխանը տվել է ամերիկացի խոշորագույն ծրագրավորող Ռիչարդ Մեթյու Սթոլմանը, «Ազատ ծրագրային ապահովում» շարժման և կոմերցիոն նպատակներով գործող հայտնի «Windows » և «IOS» օպերացիոն համակարգերի այլընտրանքային անվճար GNU/Linux նախագծի հիմնադիրներից մեկը:
Ըստ նրա զանգվածային հետապնդման թիրախ են բոլորը և այդ երևույթի դեմ պայքարը յուրաքանչյուր քաղաքացու պարտքն է: Դրա համար ամեն մարդ պետք է իմանա վնասակար ծրագրերից իրեն պաշտպանելու ձևը: Ըստ նրա առաջին հերթին դրան կարելի է հասնել ազատ ծրագրային ապահովման օգտագործմամբ: Նրա ասելով անվճար ծրագիրը հարգում է ազատությանը և օգտատերերի հանրությանը:
Ինչ վերաբերում է ֆիրմային ծրագրերին, ապա դրանք ամբողջությամբ գտնվում են իրենց ստեղծողների վերահսկողության ներքո: Այդ գործիքը (ծրագիրը) ստեղծողին հնարավորություն է տալիս օգտատիրոջ նկատմամբ հասնել իշխանության: Եվ դրա համար հեղինակը իր ծրագրում սովորաբար ավելացնում է օգտատիրոջ տեղեկատվական բազայի վերահսկելիությունը հասանելի դարձնող, «լրացուցիչ» ծրագրային մեխանիզմներ:
Սեփական տեղեկատվական բազան ապահովագրելու և հետաքրքրասեր ընկերությունների աչքից հեռու պահելու համար Սթոլմանը խորհուրդ է տալիս դրանք չպահել սերվերներում ( եթե, իհարկե այն օգտատիրոջ սեփական սերվերը չի): Նա նաև խորհուրդ է տալիս սեփական տեղեկատվությունը չվստահել ոչ «Google»-ին, ոչ «Microsoft»-ին, ոչ «Apple»-ին, ոչ «Facebook»-ին և այլն: Դրա համար պետք է օգտագործել հաշվարկների և տեղեկատվության պահպանման համար «տեղային», լոկալ համակարգիչներ և ոչ թե օգտվել ինչ-ինչ «վեբ-ներդիրներից»:
Անձնական և այլ գաղտնիքները համակարգչում պաշտպանելու մի ձև էլ այն է, որ պետք է համացանց մտնել այնպիսի բրազուերների միջոցով, ինչպիսին, ըստ Սթոլմանի, օրինակ «Թոգ»-ն է: Դա թույլ է տալիս, որ, մի այնպիսի ընկերություն, ինչպիսին «Facebook»-ն է, չկարողանա ըստ իր հայեցողության օգտատիրոջն ու նրա անձին վերաբերող տեղեկատվությունը վերահսկելի կամ օգտագործելի դարձնել:
Ժամանակակից բարձր տեխնոլոգիաների, համակարգիչների և հաղորդակցման սարքերի կողմից մարդու անհատական ազատությանը և տեղեկատվական անվտանգությանը նետված լուրջ մարտահրավերը առկա է և դրա գոյության վերաբերյալ տեղեկատվությունն առավել քան բավարար է, հակառակը պնդողների ասածներին չհավատալու համար:
Ուստի, զանգվածային վերահսկումից ինքնապաշտպանության եղանակները ենթադրում են ոչ միայն տեխնիկական այդ ոլորտներում նվազագույն գիտելիքների անհրաժեշտություն, այլև այդ հարթության մեջ անընդհատ խոցելի դառնալու վտանգի գիտակցում:
Նման զգոնությունը ժամանակակից կապի ու հաղորդակցման տեխնիկական հնարավորությունների բերած վնասներից սեփական անձը, հարազատներին, բարեկամներին, ծանոթներին, բնակավայրն ու երկիրը պաշտպանելու կարևոր բաղադրիչներից է և այդ մասին պետք է իմանա յուրաքանչյուր մարդ՝ անկախ այն բանից համակարգչի մո՞տ է, թե՞, դրանից հեռու:
Հեղ. «Թագլուր»
.jpg)
