Այստեղ արտասահմանից հյուրեր չեն գալիս և այստեղից օտար երկրներ չեն մեկնում12.22.2015
Ռուսաստանցի պրոդյուսեր և կինովավերագրող Վիտալի Մանսկին հնարավորություն է ունեցել նկարահանել նոր վավերագրական ֆիլմ, որտեղ ներկայացվում աշխարհի ամենափակ երկրում՝ Հյուսիսային Կորեայի հանրապետությունում ապրողների կյանքը:
Թեև այսօր կինոնկարը միջազգային կինոփառատոներում նվաճում է ամենատարբեր մրցանակներ, բայց և այնպես Կորեայի ժողովրդադեմոկրատական հանրապետության մշակույթի նախարարությունը նոտա է հղել Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարություն՝ պահանջելով դադարեցնել և արգելել ֆիլմի ցուցադրությունը:
«Արևի ճառագայթներում» վավերագրական կինոնկարը 8 տարեկան դպրոցահասակ աղջնակի մասին է, ում անունն է Զին Մի և ով ապրում է երկրի մայրաքաղաք Փհենյանում:
Աղջիկը դպրոցում սովորում է շատ ջանադրաբար և նախապատրաստվում է ընդունվել պիոներական կազմակերպության մեջ:
Թեև ֆիլմի սցենարը պարտադրված միջավայրի ու հերոսների մասին գրել են հյուսիսկորեացիները, բայց ռեժիսոր Մանսկին նկարահանումների ընթացքում աշխատել է պարզաբանել, թե ինչպե՞ս է ապրում Հյուսիսային Կորեայի հասարակությունը: Հասարակություն, որն իր երկրում հնարավորություն չունի շփվել այլ մշակույթներ ներկայացնող օտարերկրացիների հետ կամ հաղորդակցվել Կորեայի սահմաններից անդին ապրող մյուս հասարակությունների հետ:
Այստեղ արտասահմանից հյուրեր չեն գալիս և այստեղից օտար երկրներ չեն մեկնում: Հյուսիսային Կորեան փակ հասարակություն է և ամեն ինչ գտնվում է պետության աչալուրջ վերահսկողության ներքո: Այստեղ էլեկտրոնային տեղեկատվության համաշխարհային ցանցը արգելքի տակ է, իսկ ողջ բնակչության լրատվական սպասարկումն իրականացվում է միայն երկու պետական հեռուստաալիքների և 3 թերթերի միջոցով:
Մանսկին Փհենյանում եղել է 3 անգամ: 2013թ.-ին նրան ուղեկցել են դպրոց և հնարավորություն տվել ընտրելու իր ապագա ֆիլմի հերոսուհուն:
Ֆիլմի ապագա փոքրիկ հերոսուհին՝ Զին Մին ռեժիսորին ասել է, որ իր հայրը լրագրող է, իսկ մայրը՝ աշխատում է գործարաններից մեկի ճաշարանում: Նրանց ընտանիքը ապրում է մեկ սենյականոց բնակարանում՝ իր երկու տատիկների ու պապիկների հետ միասին:
Սակայն, երբ սկսվել են ֆիլմի նկարահանումները, պարզվել է, որ աղջկա հայրն այլևս լրագրող չի, այլ՝ օրինակելի և ցուցադրական կարի ֆաբրիկայի ինժեներ, իսկ մայրը դարձել է սոյայի կաթ թողարկող օրինակելի ու ցուցադրական ձեռնարկության աշխատակցուհի: Նրանց ընտանիքը ապրում է ոչ թե մեկ սենյականոց բնակարանում, այլ երկրի մայրաքաղաքի ամենապատվավոր թաղամասերից մեկի շատ ընդարձակ ու հարմարավետ բնակարանում: Սակայն, քանի որ սցենարը չէր նախատեսում նկարահանել պապիկներին ու տատիկներին, ապա, բնականաբար, նրանք նոր տանը չեն երևացել:
Վիտալի Մանսկին նկարահանումների ժամանակ այդ տան տարբեր հատվածներում նկատել է որոշակի նշաններ, որոնք ցույց են տվել, որ բնակարանը նոր է հարդարվել: Ասենք, նոր է եղել նաև կահույքը, որի դարակները դատարկ էին... Դատարկ է եղել նաև ողջ շենքը, քանի որ այն բնակեցված չէր, իսկ վերելակն էլ գործարկվել է զուտ ֆիլմի նկարահանումների առիթով:
Նկարահանողները որևէ ինքնուրույն քայլ կատարելու կամ ուշադրությունն այլ կողմ շեղելու հնարավորություն չեն ունեցել: Ամեն ինչ արվել է աչալուրջ հսկիչների հայացքի ներքո: Նույնիսկ նրանց արգելվել է առանց ուղեկցողի դուրս գալ հյուրանոցից: Իսկ նկարահանող խմբի անդամների կողմից հսկողությունից խուսափելու ցանկացած քայլ մատնվել է անհաջողության:
Այնուամենայնիվ, Մանսկու խմբին հաջողվել է ինչ-ինչ կադրեր նկարահանել գաղտնի՝ հյուրանոցի սենյակի վարագույրի ետևից, ինչ-որ մի չեղքի արանքից: Եվ, որքան էլ զարմանալի է, սակայն նրա կինոնկարի առավել հետաքրքրական կադրերը հենց դրանք էլ ստացվել են:
Ի դեպ, գաղտնի նկարահանումների շնորհիվ «Արևի ճառագայթներում»-ը ստացվել է որպես ֆիլմ՝ ֆիլմի մասին:
Պարտադրված սյուժեի փոխարեն Մանսկին ցուցադրում է իրենը՝ հաճախ միևնույն դրվագը ներկայացնելով մի քանի կրկնօրինակմամբ, որը, ասես, ավելի է ընդգծում պարտադված սցենարի անիմաստ լինելը: Օրինակ, մի այդպիսի տեսարանում կարի ֆաբրիկայի արտադրամասի պետը իժեներին զեկուցում է, որ պլանը կատարվել է 150 տոկոսով, իսկ հաջորդ կրկնօրինակում նա սկսում է խոսել է 200 տոկոսից:
Ֆիլմում կան կադրեր, որտեղ Զին Մին ծնողների հետ պետք է ճաշի: Սեղանին տարբեր ուտեստներ են դրված, որոնք պոլիէթիլենային փաթեթներով բերվել էին և համապատասխան հարդարմամբ դրվել ափսեների մեջ: Հերոսուհու ընտանիքի անդամները վախենում էին ձեռք տալ, առավել ևս ուտել դրանք: Նկարահանողներին ուղեկցողները փորձում էին նրանց համոզել, որպեսզի ավելի համարձակ շարժվեն, սակայն ընտանիքի անդամները դրան ի պատասխան կասկածանքով լի հայացքներ էին նետում այս ու այն կողմ... Հյուսիսային Կորեայում սննդամթերքը տրվում է կտրոններով:
Վիտալի Մանսկին նշում է, որ իր ֆիլմը «ոչ միայն Հյուսիսային Կորեայի և ոչ այնքան Հյուսիսային Կորեայի մասին է», որքան փակ հասարակության: Այն մասին, թե ինչպե՞ս է իրեն զգում մարդն այդպիսի միջավայրում, ինչու՞ է ենթարկվում տոտալիտար համակարգին, ի՞նչն է նրան առաջնորդում՝ վա՞խը, թե՞ մեկ այլ բան, որը հաջորդում է վախին...
Թեև այսօր կինոնկարը միջազգային կինոփառատոներում նվաճում է ամենատարբեր մրցանակներ, բայց և այնպես Կորեայի ժողովրդադեմոկրատական հանրապետության մշակույթի նախարարությունը նոտա է հղել Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարություն՝ պահանջելով դադարեցնել և արգելել ֆիլմի ցուցադրությունը:
«Արևի ճառագայթներում» վավերագրական կինոնկարը 8 տարեկան դպրոցահասակ աղջնակի մասին է, ում անունն է Զին Մի և ով ապրում է երկրի մայրաքաղաք Փհենյանում:
Աղջիկը դպրոցում սովորում է շատ ջանադրաբար և նախապատրաստվում է ընդունվել պիոներական կազմակերպության մեջ:
Թեև ֆիլմի սցենարը պարտադրված միջավայրի ու հերոսների մասին գրել են հյուսիսկորեացիները, բայց ռեժիսոր Մանսկին նկարահանումների ընթացքում աշխատել է պարզաբանել, թե ինչպե՞ս է ապրում Հյուսիսային Կորեայի հասարակությունը: Հասարակություն, որն իր երկրում հնարավորություն չունի շփվել այլ մշակույթներ ներկայացնող օտարերկրացիների հետ կամ հաղորդակցվել Կորեայի սահմաններից անդին ապրող մյուս հասարակությունների հետ:
Այստեղ արտասահմանից հյուրեր չեն գալիս և այստեղից օտար երկրներ չեն մեկնում: Հյուսիսային Կորեան փակ հասարակություն է և ամեն ինչ գտնվում է պետության աչալուրջ վերահսկողության ներքո: Այստեղ էլեկտրոնային տեղեկատվության համաշխարհային ցանցը արգելքի տակ է, իսկ ողջ բնակչության լրատվական սպասարկումն իրականացվում է միայն երկու պետական հեռուստաալիքների և 3 թերթերի միջոցով:
Մանսկին Փհենյանում եղել է 3 անգամ: 2013թ.-ին նրան ուղեկցել են դպրոց և հնարավորություն տվել ընտրելու իր ապագա ֆիլմի հերոսուհուն:
Ֆիլմի ապագա փոքրիկ հերոսուհին՝ Զին Մին ռեժիսորին ասել է, որ իր հայրը լրագրող է, իսկ մայրը՝ աշխատում է գործարաններից մեկի ճաշարանում: Նրանց ընտանիքը ապրում է մեկ սենյականոց բնակարանում՝ իր երկու տատիկների ու պապիկների հետ միասին:
Սակայն, երբ սկսվել են ֆիլմի նկարահանումները, պարզվել է, որ աղջկա հայրն այլևս լրագրող չի, այլ՝ օրինակելի և ցուցադրական կարի ֆաբրիկայի ինժեներ, իսկ մայրը դարձել է սոյայի կաթ թողարկող օրինակելի ու ցուցադրական ձեռնարկության աշխատակցուհի: Նրանց ընտանիքը ապրում է ոչ թե մեկ սենյականոց բնակարանում, այլ երկրի մայրաքաղաքի ամենապատվավոր թաղամասերից մեկի շատ ընդարձակ ու հարմարավետ բնակարանում: Սակայն, քանի որ սցենարը չէր նախատեսում նկարահանել պապիկներին ու տատիկներին, ապա, բնականաբար, նրանք նոր տանը չեն երևացել:
Վիտալի Մանսկին նկարահանումների ժամանակ այդ տան տարբեր հատվածներում նկատել է որոշակի նշաններ, որոնք ցույց են տվել, որ բնակարանը նոր է հարդարվել: Ասենք, նոր է եղել նաև կահույքը, որի դարակները դատարկ էին... Դատարկ է եղել նաև ողջ շենքը, քանի որ այն բնակեցված չէր, իսկ վերելակն էլ գործարկվել է զուտ ֆիլմի նկարահանումների առիթով:
Նկարահանողները որևէ ինքնուրույն քայլ կատարելու կամ ուշադրությունն այլ կողմ շեղելու հնարավորություն չեն ունեցել: Ամեն ինչ արվել է աչալուրջ հսկիչների հայացքի ներքո: Նույնիսկ նրանց արգելվել է առանց ուղեկցողի դուրս գալ հյուրանոցից: Իսկ նկարահանող խմբի անդամների կողմից հսկողությունից խուսափելու ցանկացած քայլ մատնվել է անհաջողության:
Այնուամենայնիվ, Մանսկու խմբին հաջողվել է ինչ-ինչ կադրեր նկարահանել գաղտնի՝ հյուրանոցի սենյակի վարագույրի ետևից, ինչ-որ մի չեղքի արանքից: Եվ, որքան էլ զարմանալի է, սակայն նրա կինոնկարի առավել հետաքրքրական կադրերը հենց դրանք էլ ստացվել են:
Ի դեպ, գաղտնի նկարահանումների շնորհիվ «Արևի ճառագայթներում»-ը ստացվել է որպես ֆիլմ՝ ֆիլմի մասին:
Պարտադրված սյուժեի փոխարեն Մանսկին ցուցադրում է իրենը՝ հաճախ միևնույն դրվագը ներկայացնելով մի քանի կրկնօրինակմամբ, որը, ասես, ավելի է ընդգծում պարտադված սցենարի անիմաստ լինելը: Օրինակ, մի այդպիսի տեսարանում կարի ֆաբրիկայի արտադրամասի պետը իժեներին զեկուցում է, որ պլանը կատարվել է 150 տոկոսով, իսկ հաջորդ կրկնօրինակում նա սկսում է խոսել է 200 տոկոսից:
Ֆիլմում կան կադրեր, որտեղ Զին Մին ծնողների հետ պետք է ճաշի: Սեղանին տարբեր ուտեստներ են դրված, որոնք պոլիէթիլենային փաթեթներով բերվել էին և համապատասխան հարդարմամբ դրվել ափսեների մեջ: Հերոսուհու ընտանիքի անդամները վախենում էին ձեռք տալ, առավել ևս ուտել դրանք: Նկարահանողներին ուղեկցողները փորձում էին նրանց համոզել, որպեսզի ավելի համարձակ շարժվեն, սակայն ընտանիքի անդամները դրան ի պատասխան կասկածանքով լի հայացքներ էին նետում այս ու այն կողմ... Հյուսիսային Կորեայում սննդամթերքը տրվում է կտրոններով:
Վիտալի Մանսկին նշում է, որ իր ֆիլմը «ոչ միայն Հյուսիսային Կորեայի և ոչ այնքան Հյուսիսային Կորեայի մասին է», որքան փակ հասարակության: Այն մասին, թե ինչպե՞ս է իրեն զգում մարդն այդպիսի միջավայրում, ինչու՞ է ենթարկվում տոտալիտար համակարգին, ի՞նչն է նրան առաջնորդում՝ վա՞խը, թե՞ մեկ այլ բան, որը հաջորդում է վախին...